Nguồn gốc và ý nghĩa của ngày Lễ Vu Lan báo hiếu

Từ xưa trong tâm thức của người Việt Nam, Lễ Vu Lan (15/7 âm lịch) đã trở thành một ngày trọng đại, không thể thiếu trong các hoạt động văn hóa tâm linh nói chung và văn hóa Phật giáo nói riêng. Để hiểu hơn về ngày Lễ Vu Lan (rằm tháng 7) chúng ta cùng tìm hiểu nguồn gốc và ý nghĩa của ngày Lễ Vu Lan nhé.

1. Nguồn gốc của ngày Lễ Vu Lan báo hiếu

Khi nhắc tới Vu Lan, bất kỳ người con hiếu thảo nào cũng thấy chạnh lòng bởi lẽ Phật tính trong những tấm lòng hiếu thảo một lần nữa được khơi dậy. Tuy nhiên không phải ai trong chúng ta cũng biết đến nguồn gốc của cái ngày trọng đại này.

Xuất phát từ truyền thuyết Bồ tát Mục Kiền Liên đại hiếu đã cứu mẹ của mình ra khỏi kiếp ngạ quỷ. Vu Lan vào ngày rằm tháng 7 hàng năm là để tưởng nhớ công an cha mẹ đã có công nuôi dưỡng.

Theo kinh Vu Lan, Mục Kiền Liên đã tu luyện thành công nhiều phép thần thông. Mẫu thân ông là bà Thanh Đề đã qua đời, để tưởng nhớ và muốn biết mẹ bây giờ như thế nào nên dùng mắt phép nhìn khắp thế gian để tìm. Thấy mẹ mình vì gây nhiều tội ác mà phải sanh làm ngạ quỷ, bị cực hình ở cảnh giới địa ngục, thân thể bà tiêu tụy vì đói khát, ông đã đem cơm do tín thí cúng dường xuống tận cõi quỷ để dâng mẹ. Tuy nhiên do đói ăn lâu ngày nên mẹ ông khi ăn đã dùng một tay che bát cơm đi không co các cô hồn khác đến tránh cướp, vì vậy khi đưa bát cơm lên đến miệng thì bị hóa thành lửa đỏ.

Mục Kiền Liên quay về tìm Phật hỏi các cứu mẹ, Phật dạy rằng: “Dù ông thần thông quảng đại đến đâu cũng không đủ sức cứu mẹ ông được đâu. Chỉ có một cách nhờ hợp lực của các chư tăng khắp mười phương mới cầu mong cứu được. Ngày rằm tháng bảy là ngày thích hợp để cung thỉnh các chư tăng, hãy sắm lễ cúng vào ngày đó”.

Làm theo lời Phật, mẹ của Mục Kiền Liên được giải thoát. Phật cũng dạy rằng: “chúng sanh ai muốn báo hiếu cho cha mẹ cũng làm theo cách này (Vu Lan Bồn Pháp).Từ đó, ngày Lễ Vu Lan được ra đời. Trong một số nước Á Đông, ngày này thường được tổ chức vào ngày 15 tháng 7 âm lịch, để tỏ lòng báo hiếu với cha mẹ, ông bà và cũng để giúp đỡ những linh hồn đói khát.

2. Ý nghĩa của ngày lễ Vu Lan báo hiếu

Ngày lễ Vu Lan là dịp nhắc nhở các thế hệ con cháu chúng ta nhớ tới công ơn dưỡng dục sinh thành của ông bà, cha mẹ cũng như tổ tiên và các anh hùng dân tộc đã có công với đất nước. Không riêng gì đối với mỗi Phật tử, Lễ Vu Lan mở ra cả một mùa báo ân, báo hiếu. Báo hiếu ở đây là đối với bố mẹ, người đã sinh và nuôi dương chúng ta không chỉ ở kiếp này mà còn ở nhiều kiếp khác, bởi Phật giáo luôn nhìn nhận con người trong mối tương quan nhân quả, trong vòng báo luân hồi. Điều này dẫn đến việc chúng ta phải mở rộng vòng báo hiếu ra tất cả các chúng sinh. “Phổ độ chúng sanh” “cứu nhân độ thế” “xá tội vong nhân”.

Vu Lan Bồn có nghĩa là dùng lễ vậy dựng trong một cái bồn (thau, chậu) dâng cúng lên các vị tu hành thanh tịnh để nhờ sự chú nguyện của họ, cứu vớt những người bị tội chướng hành hạ, thọ khổ báo trong hiện khiếp và nhiều đời. Điều đó có nghĩa là ngày Vu Lan đã có từ thời Đức Phật, do ngài Mục Kiền Liên xin phật dạy để cứu mẹ.

Trên thế giới này mọi sinh vật đều có sự sống do cha mẹ sinh ra. Cha mẹ phải chịu nhiều khổ cực để sinh con ra, để nuôi con khôn lớn. Con người được hơn những loại động vật khác là có thể hiếu đạo. Nếu ai đó đã không thương cha, kính trọng mẹ thì còn tồi tệ hơn những loại cầm thú. Vì thế nếu chúng ta tự nhận mình là con người thì phải biết ơn và báo nghĩa.

Biết ơn là phải biết mình được sinh ra từ đâu. Nhiều người trong chúng ta phủ nhận công nuôi dưỡng của cha mẹ, đã phản bội lại và nói rằng tôi sinh ra từ đất, gió,.. từ đó đâm ra ghét bỏ cha mẹ, phá tan gia cảnh làm cho cha mẹ phải khổ đau suốt đời.

Báo nghĩa là đền đáp những gì cha mẹ đã sinh thành và dưỡng dục chúng ta nên người. Chúng ta báo nghĩa bằng cách lo từng miếng ăn, tấm áo, thuốc thang, đỡ đàn khi cha mẹ già yếu. Người theo Phật giáo khi báo ân cho cha mẹ nên hiểu rõ đạo lý báo ân để việc báo ân được kết quả hơn.

Tìm hiểu thêm về các bài viết liên quan: 

Những điều bạn nên làm trong ngày lễ Vu Lan

Văn khấn Thần Tài, cách đặt Thần Tài theo phong thủy

Văn khấn tổ tiên ngày rằm tháng 7